Praca jest zbiorem tekstów naukowych i publicystycznych poświęconych wskazanym w jej tytule formacjom. Wśród zamieszczonych w zbiorze publikacji znalazły się zarówno artykuły problemowe, recenzje i omówienia oraz polemiki z tezami innych autorów. We wstępie pracy autor wskazuje, iż pomimo upływu ponad dwóch dekad od zakończenia działalności przez Stowarzyszenie PAX, problematyka dotycząca Bolesława Piaseckiego i związanego z nim środowiska politycznego, do dziś, zarówno wśród czytelników, jak i badaczy, budzi niemałe zainteresowanie.