Maciej Rataj należał do najważniejszych aktorów życia państwowego w pierwszej dekadzie niepodległości. Jako marszałek sejmu ten centrowy polityk, uznający się za reprezentanta całej izby, a nie tylko macierzystego stronnictwa, był mediatorem między zwaśnionymi ugrupowaniami.

Wieloletni poseł, minister oświaty w Rządzie Obrony Narodowej, jeden z czołowych działaczy ruchu ludowego, doświadczony publicysta pozostawił po sobie zapiski, które stanowią cenne źródło do poznania historii politycznej międzywojennej Polski. Tekst Rataja daje szansę zajrzenia za kulisy prac pozbawionego stałej większości parlamentu i kolejnych, często zmieniających się gabinetów. Pozwala poznać mechanizmy sprawowania władzy w owej równie heroicznej, co chaotycznej epoce. Jest świadectwem zmysłu obserwacyjnego ludowca i jego, karkołomnych nieraz, starań na rzecz umacniania się młodego państwa.

Pamiętniki 1918–1927, ponad pół wieku po pierwszej, trudno dziś dostępnej edycji - przygotowanej przez Jana Dębskiego, przyjaciela Rataja, na podstawie materiałów, których sam kronikarz nie zdążył uporządkować -ukazują się opatrzone aparatem krytycznym opracowanym przez Mateusza Ratyńskiego, ułatwiającym orientację w zapiskach autora.