Autorzy niniejszego tomu od lat zajmują się zagadnieniem uczestnictwa obywatelskiego w życiu lokalnej społeczności, zarówno w wymiarze badawczym, jak i praktycznym. Od początku transformacji ustrojowej lat 90. "kibicują" rozwojowi społeczeństwa obywatelskiego w Polsce.
W ich przeświadczeniu społeczności lokalne są kluczowe dla budowy społeczeństwa obywatelskiego i rozwoju ekonomicznego. Szczególnie istotna jest w tym kontekście kategoria partycypacji, pojmowanej szeroko, nieograniczanej wyłącznie do jakiegoś rodzaju lub obszaru (np. politycznego czy socjalnego).
Partycypację autorzy rozumieją jako udział mieszkańców w formalnych i nieformalnych procesach samoorganizacji zmierzających do polepszania warunków życia w społeczności lokalnej. W prezentowanej książce analizują, jakie nastawienia oraz działania samorządów, obywateli, organizacji i innych interesariuszy sprzyjają wyzwoleniu lokalnej energii społecznej, a jakie ją blokują? Co decyduje o tym, że partycypacja w jednych społecznościach staje się motorem zmian, a w innych petryfikuje lokalne układy? Jak można rozwijać standardy społeczeństwa obywatelskiego oraz jak skutecznie i trwale aktywizować mieszkańców?
Zawarte w książce artykuły zostały uporządkowane wokół trzech głównych wątków:
- współrządzenia - o włączaniu mieszkańców do procesów decyzyjnych służących rozwojowi lokalnemu;
- konfliktu - o mobilizowaniu mieszkańców do obrony własnych interesów w sytuacjach konfliktowych;
- aktywizacji - o działaniach nastawionych na zmianę społeczną na drodze wzajemnej aktywizacji partnerów społecznych.