Pozytywiści i inni to książka o burzliwych latach po powstaniu styczniowym: o sporach ideologicznych pomiędzy konserwatystami a liberałami, o nowych „nieromantycznych” koncepcjach przetrwania niewoli, o ambitnej i ostrej publicystyce głównie „Przeglądu Tygodniowego”, a przede wszystkim o literaturze tego okresu, jej autorach i bohaterach, tematach i problemach, nowych sposobach pisania i czytania, nowych potrzebach duchowych i estetycznych.