W Polsce choroba próchnicowa u dzieci to niestety wciąż poważny problem społeczny i epidemiologiczny mający konsekwencje zdrowotne w kolejnych etapach życia. Czynników ryzyka próchnicy zębów mlecznych jest wiele. Mogą to być zachowania dietetyczne, czas wprowadzenia i częstość wykonywania zabiegów higienicznych w jamie ustnej dziecka. Nie bez znaczenia są też choroby i przyjmowane w czasie ciąży leki, palenie tytoniu, obecność ognisk próchnicy u przyszłych rodziców dziecka, niski poziom świadomości prozdrowotnej, a także status socjoekonomiczny rodziny.

Próchnica może być przyczyną bólu, przedwczesnej utraty uzębienia mlecznego, zaburzeń rozwojowych narządu żucia, co może prowadzić do utrudnień w rozwoju mowy i zaburzeń intelektualnych i emocjonalnych dziecka.

Niekorzystny wpływ na stan ogólny malucha może mieć także postępowanie terapeutyczne. Szczególnie negatywne działanie na dziecko ma stres związany z leczeniem stomatologicznym. Problem ten może być także czynnikiem sprzyjającym rozwojowi poważnych chorób ogólnoustrojowych. Wiadomo, że choroba próchnicowa odgrywa często rolę w etiologii infekcji górnych dróg oddechowych czy infekcyjnego zapalenia wsierdzia. Ten wieloaspektowy problem zdrowotny można jednak pokonać dzięki wcześnie rozpoczętej profilaktyce.

Z tą myślą powstała ta monografia, która skierowana jest przede wszystkim do stomatologów, asystentek i higienistek stomatologicznych, a także lekarzy pediatrów i lekarzy rodzinnych, którym przypada szczególna rola w zapobieganiu próchnicy u dzieci przez prowadzenie działań edukacyjnych w zakresie zdrowia jamy ustnej, udzielanie porad dietetycznych i higienicznych, zalecanie stosowania środków profilaktycznych i w odpowiednim momencie kierowanie dziecka do leczenia specjalistycznego.

Próchnica wczesnego dzieciństwa, będąca najczęściej diagnozowanym u dzieci do 3 roku życia schorzeniem przewlekłym, traktowana jest obecnie jako choroba społeczna uwarunkowana środowiskowo. W pracy przedstawiono liczne zależności obserwowane w przebiegu ciąży, które mogą zwiększać ryzyko rozwoju choroby próchnicowej. Określenie nowego obszaru poszukiwań związków przyczynowo skutkowych promujących wzrost podatności tkanek zębów na demineralizację, stanowi interesujące podejście o charakterze interdyscyplinarnym. Analiza stanu zdrowia dziecka w korelacji z zachowaniami zdrowotnymi rodziców/opiekunów jest podejmowana już od wielu lat. W prezentowanej pracy nowatorsko zidentyfikowano predyktory mogące modyfikować rozwój i dojrzewanie tkanek zębów podczas odontogenezy. W efekcie prowadzonych badań stwierdzono, iż predyktorami taki mogą być czynniki zaburzające przebieg ciąży. Tak ujęta analiza prognostyczna może stanowić cenne narzędzie indywidualnej oceny ryzyka rozwoju choroby próchnicowej u dziecka.
Prof. dr hab. Katarzyna Emerich,