Przekrój 3/2023

O ewolucyjnej supermocy każdego z nas – życzliwości – mówi Brian Hare, a Dagny Kurdwanowska dopowiada, by nie poprzestawać na tym, co otrzymaliśmy w spadku po przodkach, ale nieustannie rozwijać się w zakresie bycia miłym i serdecznym.

Aktywistka oraz artystka Sunaura Taylor nawołuje o uznanie dla inności (zarówno ludzkiej, jak i zwierzęcej), z kolei filozofka Monika Rogowska-Stangret – o odczytanie Darwina na nowo. Być może to wszystko pomoże nam przekroczyć antropocen i wejść w nową, bardziej życzliwą dla wszelkich istot erę.

Skoro jednym z tematów letniego „Przekroju” jest życzliwość, nie możemy (to przecież oczywiste!) nie pochylić się nad kotami. Co one widzą i dlaczego świecą w nocy, tłumaczy Szymon Drobniak. Z krzywdzącymi naszych mruczących przyjaciół stereotypami walczy zaś Renata Lis. O kotach zajmujących miejsce psów pisze Éric Baratay. Kamila Dzika-Jurek zastanawia się natomiast, czego może nas nauczyć Kot w Butach, a sam Behemot tłumaczy tym nieostrożnym ludziom, czemu warto pozwolić kotu spokojnie naprawiać prymus, a nie próbować go łapać.

Kolejny wielki temat – ego. Zgłębiamy, czym właściwie ono jest: czy to w psychoanalizie (pisze Agata Bielińska), czy to w buddyzmie (Dominika Bok), czy to w sztuce (Stach Szabłowski), czy w pustynnej pustelni (Andrzej Muszyński).

Polecamy również wywiad Tomka Niewiadomskiego z Ravi Shankarem oraz wykład tego słynnego jogina, nauczyciela i ambasadora pokoju. Z kolei Tomasz Wiśniewski szkicuje portret Gieorgija Gurdżijewa – guru, który nie chciał być guru – a dr Dilbag Jindal wprowadza nas w arkana tradycyjnej indyjskiej medycyny, czyli ajurwedy. Tym, którzy pragną bardziej twórczego życia, buddyjski filozof Tenzin Wangyal Rinpocze radzi, jak uwolnić kreatywność i energię do działania.

Mamy też poradę na czas letniej kanikuły: przede wszystkim uważajcie na południce! Zwyczaje tych słowiańskich boginek, często złowrogich, poznajemy dzięki artykułowi Pawła Szczepanika, a także wierszowi Bolesława Leśmiana. A jeśli ktoś nie ufa pogańskim wierzeniom, niech przekonają go bolesne doświadczenia średniowiecznych mnichów, którzy padli ofiarą Demona Godziny Południowej – pisze o nich Marek Bieńczyk.

Aby jednak nie demonizować południa, ruszamy do Afryki Południowej. Trudną historię, ciekawą teraźniejszość i nadzieje na przyszłość tej pięknej ziemi przedstawiają Andrzej Polus oraz Richard Dowden. Iza Klementowska opowiada o losach cesarza Gungunhany i jego zmaganiach z kolonizatorami. Herman Charles Bosman opisuje swoje spotkanie z lampartem. Aleksandra Woźniak-Marchewka pisze o białych Burach i wielobarwnej kulturze zef. Olga Drenda zaprasza do tańca przy muzyce z przedmieść Johannesburga. Mitologię rdzennych mieszkańców Afryki Południowej prezentuje Andrzej Szyjewski, a Sylwia Niemczyk wprowadza nas w filozofię ubuntu – afrykański sposób życia oparty na uczestnictwie w społeczności, pomocy innym oraz przebaczeniu