Spojrzenia na warszawskie getto

Książka Jacka Leociaka Spojrzenia na warszawskie getto to połączenie autorskiego przewodnika, eseju historycznego i albumu varsavianistycznego. Autor zabiera czytelników na wędrówki po getcie warszawskim, prowadząc ich ulicami Muranowa – Krochmalną, Leszno, Karmelicką, Nowolipie, Miłą i Stawki – wykorzystując różnorodne źródła: świadectwa ofiar spisywane w czasie wojny, wydane po latach wspomnienia, dokumentację niemiecką, żydowską, polską, wycinki z prasy oraz fotografie przedwojenne, wojenne i współczesne. Szczególną wartość mają świadectwa pochodzące ze zbiorów Archiwum Ringelbluma - podziemnego archiwum getta warszawskiego. W książce wykorzystano blisko 150 zdjęć z archiwów fotograficznych z całego świata, m.in.: Żydowskiego Instytutu Historycznego, Instytutu Sztuki PAN, Yad Vashem, Ghetto Fighters’ House Museum w Izraelu, Bundesarchiv Koblenz w Niemczech, United States Holocaust Memorial Museum w Nowym Jorku. Wiele z tych zdjęć jest unikatowych i publikowanych po raz pierwszy. Cennym uzupełnieniem książki są specjalnie opracowane przez Pawła E. Weszpińskiego mapy historyczne opisywanych ulic.

Książka Jacka Leociaka pokazuje, że historia getta warszawskiego wciąż czeka na odkrycie. Autor proponuje nowe spojrzenie na miasto, a także odmienne od dotychczasowego pokazanie historii getta. Koncentruje się na wartości przeżycia poznawczego, którego doświadczamy w konfrontacji ze śladami przeszłości. Te ślady prowadzą nas do ludzi, którzy kiedyś żyli i umierali w getcie. Poznanie ich historii pozwoli nam na nowo odkryć miejsca w Warszawie, w których kiedyś „coś było”, a teraz „niczego już nie ma”. Jak pisze autor we wstępie: „Chociaż getto warszawskie zmiecione zostało z powierzchni ziemi, to jednak jego mocne, rozrośnięte w głąb korzenie wciąż tkwią pod asfaltem nowych ulic, pod chodnikami wyłożonymi nowoczesną kostką brukową, pod zielenią osiedlowych trawników. Ambicją tej książki jest pomoc w nauce patrzenia na to, co po getcie w krajobrazie współczesnej Warszawy pozostało.”
Jacek Leociak