Niniejszy tom gromadzi 28 artykułów przedstawionych podczas XXX Konferencji Teoretycznoliterackiej, której organizatorem była Pracownia Poetyki Historycznej IBL PAN. To jubileuszowe spotkanie stało się okazją do refleksji nad problemami, które przez ostatnie kilkadziesiąt lat stanowiły kanon rozważań w obrębie teorii literatury. Są one w tej książce traktowane zarówno jako kwestie bezsporne, stanowiące niekwestionowany dorobek współczesnej wiedzy o literaturze oraz - przede wszystkim - jako kwestie sporne, tzn te, wokół których toczą się zasadnicze spory aksjologiczne, teoretyczne i ideowe. Takimi problemami są w poszczególnych artykułach np. zagadnienia trwałości, a zarazem dezaktualizacji głównych idei XX wieku: marksizmu, fenomenologii, strukturalizmu, hermeneutyki, psychoanalizy, status interpretacji dyskursu teoretycznoliterackiego, komparatystyki, kategorie podmiotu, odbiorcy wypowiedzi i recepcji literatury, czy położenie literatury w obrębie różnych form kultury - mediów, folkloru, wielojęzyczności czy teatru. Autorzy zebranych tu artykułów konfrontują sposoby rozumienia literatury zarówno z tradycją strukturalistyczną, jak i z różnorodnymi nurtami najnowszego literaturoznawstwa, takimi jak poststrukturalizm, dekonstrukcja, feminizm, wielokulturowość, badania gender etc.