W ciągu ponad dwudziestu lat, od wprowadzenia do Konstytucji PRL przepisu głoszącego, że „Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej”, koncepcja państwa prawa i sposób wcielania jej w życie zdawała się nie budzić istotnych wątpliwości. A jednak w debacie publicznej pojawia się potrzeba dyskusji na temat różnic między rządami prawa i rządami poprzez prawo. Przybrał na sile spór o relacje między demokracją i rządami prawa, który w radykalnej postaci sprowadza się do pytania, czy rządy prawa są ograniczeniem wolności narodu. W warunkach postępującej globalizacji i zmian zachodzących w pozycji oraz funkcjach państwa, debaty wymaga coraz mniej adekwatna prawnicza wizja państwa prawa. Niezmiennie ważne jest też ustalenie, jak państwo prawa postrzegają obywatele. Do zagadnień tych odnoszą się w niniejszej książce wybitni polscy przedstawiciele nauk prawnych oraz nauk społecznych.