Stosunki polsko-żydowskie w czasie drugiej wojny światowej Pisma z bunkra

Esej Emanuela Ringelbluma (1900–1944) – historyka i założyciela konspiracyjnej grupy „Oneg Szabat” – został spisany w ostatecznej postaci jesienią 1943 roku, gdy autor wraz z żoną i synem oraz ponad trzydziestoma innymi osobami ukrywał się na warszawskiej Ochocie. W kryjówce przy ulicy Grójeckiej powstał tekst, który miał być zarysem szerszego opracowania poświęconego relacjom polsko-żydowskim w czasie drugiej wojny światowej.
Historyk ukazał w nim zarówno mroczne, jak i jaśniejsze strony wzajemnych stosunków.

"Ringelblum nie miał możliwości ani też zamiaru przygotowania pełnego, metodycznego opracowania poświęconego stosunkom polsko-żydowskim. Już rozpoczynając swoją pracę, nadał jej podtytuł «Uwagi i spostrzeżenia» i zastrzegł, że nie wyczerpuje ona tematu, jest tylko zarysem przyszłej monografii. […]
Zdawał sobie sprawę, że nie dysponuje pełną wiedzą, nie ma do dyspozycji wielu źródeł. Ostateczne i obiektywne opracowanie problemu uważał za możliwe po zakończeniu wojny. W swoim eseju dwukrotnie podkreślił, że «materiał do tej pracy jest jeszcze bardzo świeży, nie dojrzał jeszcze do obiektywnego sądu historyka»”. (Ze wstępu Tadeusza Epszteina)