Kolekcja pod patronatem Prof. Normana Daviesa
Marsz Armii Andersa nie ma sobie równych w historii: sto dwadzieścia tysięcy ludzi przeszło
dwanaście tysięcy kilometrów. Rozsypani po „nieludzkiej ziemi” Polacy stawili się na wezwanie generała Andersa, licząc na ocalenie. Granice Związku Sowieckiego przekraczali z nadzieją na powrót do domów. Gdy zwyciężali Niemców pod Monte Cassino, Ankoną i Bolonią, wiedzieli już, że nadzieje te pozostaną niespełnione. To oni stali się namiastką wolnej Polski. Żołnierzom towarzyszyli cywile: dzieci, kobiety, starcy. Wszyscy oni próbowali normalnie żyć: działały szpitale, szkoły, sierocińce. Trudy ich marszu, codzienne rozterki, poświęcenie w boju, drobne radości i wielkie dramaty składają się tę na opowieść o jednym z najbardziej niezwykłych rozdziałów II wojny światowej.
W kolekcji „Szlak Andersa” pokazujemy ogromną różnorodność ludzi dowodzonych przez generała Andersa, cały wachlarz ich uczuć i przeżyć. W każdym z 40 tomów zamieszczono nieznane relacje świadków, niepublikowane dotąd materiały archiwalne oraz zdjęcia dokumentujące jeden z najbardziej niezwykłych rozdziałów II wojny światowej.
T. 10 Z tułaczy żołnierze
Wojsko I armia cywilów, I ci, co nie zdążyli

Umowa z 30 lipca 1941 roku mówiła bardzo wyraźnie o obowiązku zwolnienia wszystkich obywateli polskich przebywających na terenie ZSRS. Tymczasem władze sowieckie utrudniały na wszelkie sposoby dotarcie Polaków do ich wojska łamiąc układ z generałem Sikorskim w kilku podstawowych kwestiach: uznania obywatelstwa polskiego dla Polaków z Kresów, nie dotrzymania przyrzeczeń dotyczących wyżywienia wojska, zagarniając zaopatrzenie przysyłane przez aliantów oraz stosując szykany wobec ambasady polskiej w ZSRS. Natychmiast zapoczątkowano również rozwój różnych form opieki szczególnie w odniesieniu do dzieci.