Na podstawie art. 190 ust. 3 zdanie pierwsze in fine Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Trybunał Konstytucyjny uzyskał kompetencję do określenia innego terminu utraty mocy obowiązującej niekonstytucyjnej regulacji niż dzień ogłoszenia orzeczenia we właściwym organie urzędowym. Po dwudziestu latach obwiązywania i stosowania wskazanego przepisu konstytucyjnego ujawniło się wiele problemów zarówno dla Trybunału Konstytucyjnego jako podmiotu, który uzyskał tę kompetencję oraz innych organów władzy publicznej i podmiotów prawa.

Trybunał Konstytucyjny orzekając o innym terminie utraty mocy obowiązującej niekonstytucyjnej regulacji niż dzień ogłoszenia orzeczenia we właściwym organie urzędowym musi rozstrzygać każdorazowo: czy skorzystać z tej kompetencji; jakie okoliczności powinny wystąpić, by z niej skorzystać; jak długi wyznaczyć termin utraty mocy obowiązującej niekonstytucyjnej regulacji w granicach określonych w art. 190 ust. 3 zdanie drugie Konstytucji i jakie skutki wywoła to orzeczenie.

Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o innym terminie utraty mocy obowiązującej niekonstytucyjnej regulacji niż dzień ogłoszenia orzeczenia we właściwym organie urzędowym sprawia wiele komplikacji w szczególności organom wymiaru sprawiedliwości. Muszą one bowiem podjąć decyzję czy stosować regulację, o której wiadomo, że jest niekonstytucyjna; jeżeli ją stosować, to w jaki sposób i jakie skutki się z tym wiążą. Nietrudno przy tym dostrzec, że podjęcie decyzji o niezastosowaniu niekonstytucyjnej regulacji w okresie, gdy ta obowiązuje, ponieważ Trybunał Konstytucyjny orzekł o czasowym pozostawieniu jej w systemie prawa, przekreśla sens orzeczenia Trybunału o terminie utraty mocy obowiązującej niekonstytucyjnej regulacji oraz art. 190 ust. 3 zdanie pierwsze in fine Konstytucji.

Celem monografii jest odtworzenie konstytucyjnej koncepcji orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego z innym terminem utraty mocy obowiązującej niekonstytucyjnej regulacji niż dzień ogłoszenia orzeczenia we właściwym organie urzędowym i skutków prawnych z nimi związanych. Dzięki temu możliwe będzie sformułowanie propozycji odpowiedzi na szereg pytań stawianych przez doktrynę prawniczą i judykaturę w związku ze stosowaniem art. 190 ust. 3 zdanie pierwsze in fine Konstytucji.