Publikacja powstała jako przewodnik dla osób pełniących funkcję radnego. Jej celem jest przedstawienie najważniejszych zagadnień dotyczących działania samorządu terytorialnego, z którymi osoby sprawujące funkcje publiczne będą spotykały się podczas całego okresu wykonywania swojego mandatu. Obecna kadencja 2018-2023 jest szczególna, ponieważ będzie trwała pięć lat, co jest efektem zmian w ustawach samorządowych wprowadzonych ustawą z 11.1.2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 130). Większość zapisów tej nowelizacji wchodzi w życie z początkiem nowej kadencji i odnosi się przede wszystkim do działalności organów stanowiących gmin, powiatów i województw. Dotyczy to m.in. obowiązku transmitowania i nagrywania sesji rady, wysłuchania raportu o stanie jednostki, funkcjonowania klubów radnych czy powstania komisji skarg, wniosków i petycji.

W prezentowanej publikacji opisujemy wszystkie najważniejsze aspekty pracy radnego, poczynając od kwestii objęcia mandatu i określenia praw i obowiązków radnego, a także przewodniczącego i wiceprzewodniczącego rady i sejmiku, poprzez pracę radnego w komisjach, aż do przedstawienia zaplecza administracyjnego, którym dysponuje w ramach sprawowanego mandatu.

Dzięki naszej publikacji dowiedzą się Państwo m.in.:

jak wygląda sesja rady i na czym polega praca radnego związana z działalnością prawotwórczą, ustanawiającą akty prawa lokalnego;
jak zapewnić odpowiednie finansowanie zadań publicznych, w ramach posiadanych dochodów własnych bądź dzięki wsparciu zewnętrznemu;
jak komunikować się z otoczeniem w ramach konsultacji i partycypacji społecznej;
w jakim zakresie organy samorządowe podlegają działaniom kontrolnym i nadzorczym;
jakie są konsekwencje naruszenia przepisów antykorupcyjnych w zakresie łączenia mandatu radnego z określonymi funkcjami lub podejmowania określonych działalności;
kiedy i jakie informacje radny powinien umieścić w oświadczeniu majątkowym oraz z czym wiąże się niezłożenie oświadczenia w terminie;
w jakich sytuacjach można mówić o naruszeniu dóbr osobistych radnego oraz jakie prawa ma radny jako osoba publiczna;
jak korzystać z prawa do informacji publicznej – w zależności od tego, czy radny jest adresatem wniosku o informację publiczną czy wnioskodawcą jej udostępnienia.

Każdy radny powinien poznać obszary swojej nowej działalności i znać zasady m.in.: uchwalania statutu gminy, ustalania wynagrodzenia wójta (burmistrza prezydenta) oraz przyjmowania sprawozdań z jego działalności, uchwalania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. To do kompetencji rady gminy należy także powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy na wniosek wójta, uchwalanie budżetu gminy, a następnie rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmuje uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium z tego tytułu. Do istotnych obowiązków rady gminy należy określenie w danym roku wysokości podatków i opłat lokalnych.

Wiele miejsca w książce poświęcono ograniczeniom związanym z wykonywaniem mandatu radnego. Dotyczy to m.in. zakaz nawiązywania stosunku pracy w urzędzie gminy, powiatu i województwa samorządowego, w którym uzyskał mandat. Mandatu radnego nie można także łączyć z pełnieniem funkcji takich jak kierownik bądź zastępca kierownika samorządowej jednostki organizacyjnej, poseł, senator, wojewoda, wicewojewoda lub z członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego. W takim przypadku konieczne jest złożenie przez radnego wniosku o udzielenie urlopu bezpłatnego, niezłożenie tego wniosku skutkuje zrzeczeniem się mandatu. Ograniczenia dotycząc także zawierania z radnym umów cywilnoprawnych czy prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy.

W naszej publikacji nie może zabraknąć informacji o zasadach, na jakich przysługują radnemu diety oraz zwrot kosztów podróży służbowych. Ponieważ ten zakres aktywności radnego dostarcza wielu wątpliwości i jest często analizowany, przedstawiamy w książce najnowsze orzecznictwo w tym zakresie. Należy pamiętać, że wysokość diet radnych samorządowych określona jest ustawowo i zależna od wielkości miejscowości (nie może przekroczyć półtorakrotności kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe).

Najważniejsze zalety prezentowanej książki, dzięki którym szybciej wykonają Państwo swoje obowiązki to:

praktyczny charakter opisujący prawa i obowiązki radnych, uzupełnione przykładami i gotowymi wzorami dokumentów,
dokładne i przejrzyste prezentowanie poszczególnych zagadnień,
wyróżnienie w treści zagadnień ważnych i nowych,
przykłady postępowań i opisy faktycznych sytuacji, w który znaleźli się radni minionej kadencji,
gotowe projekty uchwał, pism, zaświadczeń związanych w pełnieniem funkcji radnego,
uwzględnienie najnowszego orzecznictwa.

Konstrukcja książka została tak przygotowana, aby stanowiła podręczny przewodnik dla każdego radnego, niezależnie czy jest nowo-wybranym radnych, czy już pełnił mandat. Autorzy starali się w przystępnym językiem przekazać te informacje, które pomogą poznać specyfikę pracy radnego, jego prawa i obowiązki.

W książce znalazły się następujące wzory dokumentów:

Zaświadczenie o wyborze radnego gminy,
Zaświadczenie o wyborze radnego powiatu,
Zaświadczenie o wyborze radnego województwa,
Uchwała w sprawie stwierdzenia wyboru przewodniczącego rady gminy,
Uchwała w sprawie stwierdzenia wyboru starosty,
Uchwała w sprawie stwierdzenia wyboru przewodniczącego rady powiatu,
Uchwała w sprawie diet dla radnych rady gminy,
Uchwała w sprawie diet dla radnych rady powiatu,
Uchwała w sprawie diet dla radnych sejmiku województwa,
Uchwała w sprawie odmowy wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym gminy,
Uchwała w sprawie odmowy wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym powiatu,
Uchwała w sprawie odmowy wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym województwa,
Uchwała w sprawie zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym,
Regulamin Klubu Radnych,
Uchwała w sprawie delegowania radnych do składu Komisji Bezpieczeństwa i Porządku,
Uchwała Rady Gminy w sprawie wyboru członków Komisji Rewizyjnej Rady Gminy,
Zarządzenie Starosty w sprawie powołania Komisji Bezpieczeństwa i Porządku,
Wzór protokołu z posiedzenia komisji,
Wzór upoważnienia do przetwarzania danych osobowych,
Wzór ewidencji obecności radnych na posiedzeniach komisji,
Uchwała z przedmiocie wygaśnięcia mandatu radnego z powodu naruszenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia gminy,
Wzór wniosku radnego o udostępnienie informacji publicznej,
Wzór pisma informującego o nieposiadaniu wnioskowanej informacji publicznej,
Wzór pisma przewodniego przy udostępnieniu informacji publicznej,
Wzór powiadomienia o terminie udostępnienia informacji.