Zaufanie i przemoc Esej o szczególnej konstelacji nowoczesności

Tradycją nauk społecznych stało się zadawanie pytań o specyfikę drogi odrębnej nowoczesności, i w zależności od upodobań teoretyka, który owe pytania stawia, akcent zostaje położony to na racjonalność, to na funkcyjne zróżnicowanie, to znowu na inne kwestie. Niniejsza rozprawa wpisuje się w tę tradycję i podejmuje temat, który jej autor uważa za do tej pory zaniedbywany, mianowicie związek pomiędzy zaufaniem a przemocą. Praca ta zgłębia przy tym przede wszystkim trzy kwestie. Po pierwsze: jak ukształtowała się specyfika nowoczesności (tzn. w jaki sposób powstała owa europejsko-transatlantycka formacja kulturowa zrodzona z kryzysu XVI i XVII wieku), która, jak się wydaje, odróżnia się od wszystkich innych formacji tego typu, mianowicie pod względem szczególnej potrzeby legitymizacji stosowanej przemocy. Po drugie: jak udaje się jej, na drodze ku możliwie pozbawionej przemocy przyszłości, połączyć ową potrzebę legitymizacji, sposób, w jaki postrzega samą siebie, z faktyczną skłonnością do stosowania przemocy. Po trzecie: dlaczego ekscesy XX wieku, mimo iż znacząco wpłynęły na sposób, w jaki nowoczesność postrzega samą siebie, nie odwiodły jej – jak na razie – od swobodnego kroczenia obraną przez siebie drogą odrębną.