Księga sądowa wsi Wysoka k. Łańcuta 1665-1792

Wysoka koło Łańcuta, w znanych dziś dokumentach występująca od 1384 roku, nie zapisała się w historii jakimiś ważnymi wydarzeniami. Nie ma w niej też obiektów, które przyciągałyby uwagę encyklopedii czy przewodników turystycznych. Jednak dla badań nad dziejami regionu łańcuckiego i dawnej ziemi przemyskiej wieś ta ma szczególne znaczenie, a to dlatego, że w archiwach Przemyśla, Lwowa, Warszawy i Kijowa zachowało się stosunkowo dużo dotyczących jej źródeł pisanych, począwszy od 1550 roku.

Jednym z tych zabytków jest księga sądowa z lat 1665-1792, której treść została zaprezentowana w niniejszej publikacji. Wysoka – jako wieś lokowana w XIV wieku na prawie magdeburskim – posiadała samorząd w postaci sądu wójtowsko-ławniczego. Z różnych źródeł wynika przy tym, że z Zachodu pochodziły nie tylko regulacje prawne; wywodziła się stamtąd także większość mieszkańców Wysokiej. Potomkowie tych średniowiecznych osadników, zamieszkałych m.in. pod Łańcutem, zwani byli w XVII i XVIII wieku „Głuchoniemcami”.