Wydawać się może zaskakujące, że najtrwalszym dziełem Kongresu Wiedeńskiego okazał się dokument przyjęty jako ostatni, 19 marca 1815 roku - XVII aneks do Aktu końcowego. Były to przepisy o rangach przedstawicieli dyplomatycznych. Dokument wprowadził trójstopniowy podział przedstawicieli dyplomatycznych, a czymś zupełnie nowym była przyjęta w nim zasada, że w ramach każdej rangi o pierwszeństwie wśród dyplomatów decydowała data oficjalnego objęcia przez nich funkcji. Do tej pory sprawa ta nie była uregulowana, najczęściej o pierwszeństwie decydował status reprezentowanego przez danego dyplomatę władcy. Tak więc protokół dyplomatyczny w formie pisanej i obowiązującej powszechnie powstał w czasie obrad Kongresu Wiedeńskiego. Znaczenie tego dokumentu było olbrzymie, epokowe, zarówno w rozwoju prawa dyplomatycznego, jak i dyplomacji w ogóle. Jego zapisy niemal w całości zostały potwierdzone w przyjętej także w Wiedniu w 1961 roku Konwencji o stosunkach dyplomatycznych. W połączeniu z innymi postanowieniami Kongresu Wiedeńskiego otworzył nowe możliwości współpracy międzynarodowej i doprowadził do dynamicznego rozwoju dyplomacji. Uwidoczniło się to m.in. w niespotykanej do tej pory liczbie spotkań i tworzeniu organizacji międzynarodowych. W niniejszej publikacji to pierwsze w historii porozumienie międzynarodowe dotyczące dyplomacji potraktowane zostało jako punkt wyjścia do badania dyplomacji na przestrzeni dwóch stuleci.


Fragment Wstępu