Opowiadanie Tadeusza Borowskiego zatytułowane U nas, w Auschwitzu… należy do najbardziej wstrząsających literackich świadectw o drugiej wojnie światowej i nieludzkim traktowaniu Polaków i Żydów w niemieckich obozach koncentracyjnych. Oparte na doświadczeniach autora opowiadanie napisane jest w formie listów adresowanych do ukochanej Marii. Jak w kalejdoskopie pojawiają się przed oczami sceny z życia obozowego: ocean milczących ludzi, którzy z pokorą idą do krematoriów, obozowy puff – dom publiczny, w którym zabawiają się oprawcy i więźniowie, „klinika” dla kobiet, gdzie robi się na nich eksperymenty medyczne, a w tle tego życia na coniedzielnym koncercie symfonicznym po apelu rozbrzmiewa muzyka klasyczna. Relacja rozmowy przytoczonej w liście do Marii z Żydem pełniącym funkcję sonderkomado w krematorium, który dla rozrywki podpalał dzieci, pokazuje obojętność na życie i śmierć nawet dzieci: „…my musimy bawić się, jak umiemy. Jak by szło inaczej wytrzymać?”. Doświadczenie zła absolutnego jest dla autora przedmiotem refleksji nad upadkiem humanizmu europejskiego i degeneracją wszelkich wartości w systemie totalitarnym.

Lektura dla szkół średnich.


Słowo o autorze: Tadeusz Borowski (1922–1951), pisarz, publicysta, działacz polityczny; debiutował tomikiem poetyckim Gdziekolwiek ziemia (1942); po aresztowaniu w 1943 r. został przewieziony do Oświęcimia. W obozach koncentracyjnych pozostawał do końca wojny, do Warszawy powrócił w 1946 r. Tu rozpoczął się dla niego dwuletni, intensywny okres pisarski. Powstały wtedy tomy opowiadań: Pożegnanie z Marią i Pewien żołnierz (1947), Kamienny świat (1948); wszystkie nawiązywały do doświadczeń pisarza-więźnia, świadomego mechanizmów deprawacji człowieka w hitlerowskim systemie obozowym. Po 1948 r. Borowski stał się zwolennikiem i propagatorem socrealistycznych dogmatów. Zginął śmiercią samobójczą. W 1953 r. ukazały się pośmiertnie: Mała kronika wielkich spraw – zbiór artykułów publikowanych w 1950 r. na łamach „Nowej Kultury” – oraz tom opowiadań Czerwony maj, obejmujący twórczość prozatorską z lat 1948–1951.