Litwa i Polska Stosunki wzajemne do roku 1939

Wstęp i opracowanie naukowe – Waldemar Rezmer

Autorem rozprawy, którą przekazujemy do rąk Czytelników, jest płk dypl. Leon Mitkiewicz-Żółłtek, wybitny oficer liniowy i sztabowy, człowiek gruntownie wykształcony, o szerokich horyzontach i wielkich zaletach intelektualnych. Przed II wojną światową został pierwszym i zarazem ostatnim polskim attaché wojskowym na Litwie, a w czasie tego konfliktu zbrojnego znalazł się w gronie najbliższych współpracowników gen. Władysława Sikorskiego, premiera i naczelnego wodza. Do kraju nie wrócił – pozostał w USA, gdzie nadawał ostateczny kształt swoim dziennikom i wspomnieniom oraz pisał naukowe artykuły i rozprawy, w których dokonywał analiz polityczno-wojskowych, starając się ocenić kierunki rozwoju sytuacji międzynarodowej i geopolitycznej oraz naświetlić problemy XX-wiecznej historii wojskowej Polski. Istotne miejsce w jego aktywności naukowej i memuarystycznej – co zrozumiałe – odgrywała Litwa i stosunki polsko-litewskie. Jednym z efektów tych studiów była rozprawa zatytułowana „Litwa i Polska. Stosunki wzajemne do roku 1939”. Jej tekst został ukończony w 1968 r. Książka miała być wydana w Londynie przez oficynę Veritas w 1969 r. Tak się jednak nie stało. Po upływie 50 lat od jej ukończenia możemy wreszcie zaprezentować ją Czytelnikom.

Do dzieła Leona Mitkiewicza o stosunkach polsko-litewskich należy sięgnąć, aby zrozumieć, dlaczego Polacy i Litwini – sprzymierzone przez kilka wieków narody, które stworzyły potężne państwo i partnersko w nim egzystowały, weszły na początku XX w. w ostry, momentami nawet krwawy konflikt. Autor rozważa, co się stało, że ludzie przelewający wspólnie krew jeszcze w powstaniu kościuszkowskim, listopadowym i styczniowym już na przełomie XIX i XX w. zaczęli się od siebie oddalać, a po upływie kolejnych kilkunastu lat stanęli przeciwko sobie. Dlaczego tak się stało? Dlaczego nie potrafili wypracować nawet zwykłych dobrosąsiedzkich stosunków? Konflikt najpierw dwóch społeczeństw, a od 1918 r. dwóch państw był tak zażarty, że budził osłupienie w ówczesnej Europie. Czy można było tego uniknąć? Czy istniała szansa na współistnienie obu narodów i państw? Na te pytania Mitkiewicz stara się odpowiedzieć w swojej rozprawie. Rozpatruje pogmatwane stosunki polsko-litewskie nie po to, by rozdrapywać rany i reaktywować żale, lecz po to, by służyć sprawie polsko-litewskiego zrozumienia i porozumienia. Do tego celu dzieło Mitkiewicza jest niezmiernie użyteczne, gdyż autor przedstawia stosunki polsko-litewskie z bezstronnością, wskazując na ambicje, dążenia, racje i prawa obu stron – Polaków i Litwinów.

Informacja dotycząca wprowadzenia produktu do obrotu:
Ten produkt został wprowadzony na rynek przed 13 grudnia 2024 r. zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami (Dyrektywą o ogólnym bezpieczeństwie produktów). W związku z tym może on być nadal sprzedawany bez konieczności dostosowania do nowych wymogów wynikających z Rozporządzenia o Ogólnym Bezpieczeństwie Produktów (GPSR). Produkt zachowuje pełną legalność w obrocie, a jego jakość i bezpieczeństwo pozostają zgodne z obowiązującymi wcześniej standardami.

Information regarding product placement on the market:
This product was placed on the market before December 13, 2024, in accordance with the applicable regulations at the time (the General Product Safety Directive). As a result, it can continue to be sold without needing to meet the new requirements introduced by the General Product Safety Regulation (GPSR). The product remains fully compliant with all previously valid legal standards, ensuring its continued quality and safety.