Małżeńskie ustroje majątkowe

Stosunki majątkowe między małżonkami odgrywają istotną rolę. Uprawnienia każdego z małżonków do majątku, który zgromadzili w czasie trwania małżeństwa, kształtują się różnie w zależności od tego, jaki panuje między nimi ustrój majątkowy. Prawo polskie dopuszcza występowanie zarówno wspólności majątkowej, jak i ustroju rozdzielności majątkowej. Panujący w danym małżeństwie ustrój majątkowy może przy tym wynikać z ustawy albo z umowy majątkowej małżeńskiej. Określone zdarzenia, takie jak ubezwłasnowolnienie małżonka, ogłoszenie jego upadłości czy też orzeczenie separacji, również mają wpływ na istniejący między małżonkami ustrój majątkowy.

W prawie polskim ustawowym ustrojem majątkowym małżeńskim jest wspólność ustawowa. Co do zasady powstaje ona w chwili zawarcia związku małżeńskiego. Możliwe jest też umowne ustanowienie ustroju wspólności rozszerzonej lub ograniczonej, a także ustroju rozdzielności majątkowej – pełnej lub z wyrównaniem dorobków.

Omówieniu problemów powstających w odniesieniu do poszczególnych ustrojów majątkowych małżeńskich poświęcone jest niniejsze opracowanie. Zaprezentowane w nim zostały obowiązujące przepisy, a także, w niezbędnym zakresie, poglądy doktryny i orzecznictwo.

Autorka – Elżbieta Skowrońska-Bocian jest sędzią Sądu Najwyższego w Izbie Cywilnej, a także profesorem prawa Uniwersytetu Warszawskiego.