Metody i tablice przepływów międzygałęziowych w analizach handlu zagranicznego w Polsce

Modele przepływów międzygałęziowych (input-output) stosowane są w analizach ekonomicznych już od ponad 70 lat. Taki właśnie model zastosował Wassily Leontief do oszacowania nakładów czynników produkcji zawartych w amerykańskim handlu zagranicznym (paradoks Leontiefa). Jest to narzędzie dobrze znane i stosowane na wielu polach badawczych. Podstawową zaletą modeli input-output jest ujęcie powiązań materiałowo-surowcowych pomiędzy gałęziami gospodarki, co pozwala na szacowanie pełnych nakładów czynników produkcji potrzebnych do wytworzenia produkcji finalnej.

Efektem włączenia Polski do europejskiego systemu sprawozdawczości statystycznej jest m. in. rozpoczęcie regularnej publikacji ujednoliconych w ramach Eurostatu tablic przepływów międzygałęziowych. Do niedawna bowiem publikacje GUS miały niepowtarzalny układ i korzystanie z każdej nowej tablicy wiązało się z koniecznością opracowania odpowiednich metod. Tym należy przede wszystkim tłumaczyć niezbyt szerokie wykorzystanie tablic i modeli input-output. W obecnej sytuacji należy się spodziewać zwiększenia zainteresowania tą klasą metod.

Praca prezentuje zastosowania modeli przepływów międzygałęziowych w analizach handlu zagranicznego. Oprócz tradycyjnego szacowania nakładów czynników produkcji Czytelnik znajdzie oczywiste odniesienia do pojęć, pojawiających się w nowszych i najnowszych teoriach wymiany międzynarodowej, takich jak „handel wewnątrzgałęziowy, „outsourcing” i „offshoring”, „konkurencyjność gospodarki”. Należy dodać, że samo pojęcie czynnika produkcji jest obecnie rozumiane znacznie szerzej niż we wspomnianym badaniu Leontiefa, co skłoniło autora do zajęcia się problemem emisji zanieczyszczeń powietrza i wypadkami przy pracy.

Przedstawione metody znajdują swoje zastosowanie w empirycznych analizach dotyczących polskiej gospodarki. Ze względu na wspomnianą międzynarodową unifikację układu publikowanych tablic przedstawione metody badawcze, mimo iż odniesione do polskich realiów, mają charakter uniwersalny.