O nadziei

Człowiek żywi nadzieję, a nadzieja żywi człowieka Jeden z najwybitniejszych współczesnych polskich filozofów bada zjawisko podejrzane i mało komentowane, z pogranicza serca i rozumu, a jednocześnie bardzo ludzką, emocjonalną potrzebę. Czy o nadzieję trzeba walczyć? Dlaczego za nadzieję uważa się często coś, co wcale nią nie jest? Autor tropi losy nadziei – od Platona po Tischnera. Uważnie przygląda się definicjom św. Tomasza i Jacka Dukaja. I wreszcie opisuje, jak sam widzi nadzieję – zwłaszcza tę zderzoną z powszechnym poczuciem beznadziei. Jak rozwijało się myślenie o niej od czasów starożytnych aż po współczesność? Publikacja niebywale trafia w swój czas. Jeszcze pamiętamy pandemię, dotyka nas wojna, załamują się światowe gospodarki. A książka niesie pocieszenie. Swoją mądrą książką Jacek Filek odpowiada na potężny kryzys nadziei. Nie proponuje jednak zbioru zaleceń – jak żyć (z nadzieją), ale historię filozoficznej refleksji nad tym pojęciem. Taki zamysł może wydawać się luksusem w czasie, gdy uzasadniony lęk przed jutrem paraliżuje naszą zdolność do oczekiwania na coś dobrego. A jednak analizy Filka są bezcenne, bo pokazują, że właśnie krytyczne myślenie może przybliżyć nas do nadziei, która liczy się z lękiem, i nie jest matką głupich. Autor przekonuje, że możemy nie tylko rozpaczać, ale też „nadziejować”. Bo nadzieja nie jest uczuciem, stanem pasywnym, w który popadamy, lecz przyrodzoną zdolnością do akceptacji świata. Jak pisała Emily Dickinson, jest „tym upierzonym / Stworzeniem na gałązce / Duszy” (tłum. S. Barańczak). dr hab. Łukasz Tischner Jacek Filek – filozof, emeryt. prof. zw. UJ, wydał m.in.: Z badań nad istotą wartości etycznych (Kraków 1996), Filozofia jako etyka (Kraków 2001 – nominowana do Nagrody Jana Długosza dla najlepszej książki w dziedzinie humanistyki), Filozofia odpowiedzialności XX wieku (Kraków 2003 – nagroda ministra), Etyka. Reinterpretacja (Kraków 2014 – nagroda im. ks. Józefa Tischnera). Jego artykuły były publikowane m.in. w „Kwartalniku Filozoficznym” czy „Tygodniku Powszechnym”. Uzyskał patent dla „Szachownicy dla trzech osób” – wynalazek zdobył medale na światowych wystawach w Norymberdze i w Brukseli.