Symbioza i ambiwalencja Polacy i Żydzi w małym miasteczku galicyjskim

Od czasu Holokaustu przeprowadzono wiele badań w celu zrozumienia, co się wydarzyło w tych tragicznych latach i dlaczego. Wiele spośród tych badań było próbą przypisania komuś winy za jedną z największych zbrodni XX wieku. W Polsce szczególnie zauważalny jest wzrost zainteresowania różnymi aspektami polsko-żydowskiej przeszłości, co można wyjaśnić intelektualną potrzebą eksploracji „białych plam” w historii.

Rosa Lehmann w swojej książce zbadała stosunki polsko-żydowskie w małym galicyjskim miasteczku – Jaśliskach – od początku XIX wieku do końca II wojny światowej. Szczegółowa analiza materiałów archiwalnych, a także wywiady z polskimi mieszkańcami tego miasta oraz ocalałymi Żydami mieszkającymi w różnych częściach świata, ujawniają wzorzec współzależności polsko-żydowskiej, który doprowadził do powstania znacznie bardziej złożonego obrazu, niż się powszechnie zakłada. Lata pogromów, antysemickie kampanie i masowa emigracja Żydów z Polski – wszystkie te kwestie stały się głównymi tematami publicznej refleksji w Polsce po wielu latach milczenia i doprowadziły do powszechnego poglądu, że stosunki polsko-żydowskie są nieodwracalnie zatrute przez antysemityzm. Jeśli tak jest, to jak to możliwe, pyta autorka, że Żydzi nadal odgrywają ważną rolę w obrazach kulturowych i świadomości narodu polskiego?

Zrekonstruowana przez autorkę lokalna historia życia Żydów oraz interakcji Żydów i Polaków w mniejszych miastach tworzy obraz niezwykle szczegółowy, wkraczający w pole zainteresowań nie tylko antropologów i historyków, ale nawet folklorystów. Praca Rosy Lehmann otwiera nowe możliwości i czyni to badanie wyjątkowo cennym i znaczącym.

Rosa Lehmann uzyskała tytuł magistra antropologii społecznej i doktora nauk społecznych na Uniwersytecie Amsterdamskim. Specjalizuje się w badaniach nad mniejszościami żydowską i ukraińską w Polsce. Była pracownikiem naukowym w Amsterdam School for Social Science Research (Uniwersytet Amsterdamski) oraz w Menasseh Ben Israel Institute for Jewish Social and Cultural Studies w Amsterdamie. Związana była również z Instytutem Studiów nad Wojną, Holokaustem i Ludobójstwem oraz Holenderskim Instytutem Dokumentacji Wojny.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego