Przedstawiona w tej pracy analiza ma w zamierzeniu być wprowadzeniem do teorii działania komunikacyjnego wyjaśniającym normatywne podstawy krytycznej teorii społeczeństwa. Teoria działania komunikacyjnego ma stanowić alternatywę dla nie dającej się już utrzymać filozofii dziejów, z której nie mogła się wyzwolić dawniejsza teoria krytyczna: teoria działania komunikacyjnego dostarcza stosownych ram, w których ponownie mogą zostać podjęte interdyscyplinarnie zakrojone badania nad selektywnym wzorcem kapitalistycznej modernizacji.