Nieustannie zmieniający się obraz modelu penitencjarnego w Polsce znajduje się pod wpływem kilku ważnych czynników. Najistotniejszymi z nich są ogólnoświatowe trendy wyznaczające nowe wzory rozwoju polityki karnej i penitencjarnej oraz zmieniająca się struktura przestępczości. Przemiany te nie mogły pozostać bez znaczenia dla pracy funkcjonariuszy Służby Więziennej. Ich konsekwencją jest bowiem wzrastająca liczba osadzonych, niedostateczne wynagrodzenie, nowe rozwiązania penitencjarne, brak wystarczających środków na właściwe zabezpieczenie prawidłowego wykonywania kar pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania, co nie sprzyja pełnemu angażowaniu się w pracę więziennika.