Przekonania społeczne to jedno z fundamentalnych pojęć pozwalających zrozumieć działania ludzkie i zjawiska społeczne. Rozprawa Pawła Matuszewskiego stanowi próbę socjologicznego wyjaśnienia tego, w jaki sposób owe przekonania społeczne się tworzą. Autor formułuje przekonującą hipotezę, że znaczna ich część jest konsekwencją racjonalnego procesu wnioskowania jednostki, opartego na logicznych przesłankach. Nie skupia się jednak przy tym na wyjaśnianiu rozmaitych przekonań pojedynczych osób, ale formułuje podstawy koncepcji, która pozwala wyjaśnić przekonania współdzielone przez duże zbiorowości.

Sięgając do dorobku wielu autorytetów w dziedzinie socjologii i matematyki (m.in. Maxa Webera, Raymonda Boudona, Eviatara Zerubavela,Thomasa Bayesa), autor tworzy własny kognitywistyczny model przekonań społecznych. Centrum modelu stanowi jednostka, traktowana jednak jako „istota społeczna”, tj. posiadająca określone kompetencje, wiedzę, system przekonań, wartości i interesy, postrzegająca i interpretująca świat wokół niej, ale jednocześnie istota otoczona przez innych ludzi, funkcjonująca w ramach różnego rodzaju społeczności, w konkretnym kontekście historycznym, kulturowym, gospodarczym czy technologicznym. Celem książki jest jednak nie tylko opis modelu, ale także pokazanie, jak na jego podstawie można budować weryfikowalne empirycznie hipotezy.