Monografia poświęcona jest relacjom zachodzącym między religią a tożsamością narodową i nacjonalizmem. Analizując polityczno-społeczną sytuację w Europie Środkowo-Wschodniej w XIX i XX wieku, autor dostrzega dwa niezwykle interesujące rodzaje zjawisk, bardzo silnie z sobą sprzężonych: etnicyzację religii oraz sakralizację etnosu/narodu (lub władzy) i uznanie danej grupy etnicznej za szczególnie uprzywilejowaną z racji jej „świętości” lub „wybrania” (motyw narodu wybranego). Stosunek do religii jako tajemnicy spotkania z Bogiem, a przede wszystkim jako integralnego i nieodłącznego elementu tożsamości narodów naszej części Europy pozwala, w przekonaniu autora, zrozumieć istotę różnic, podziałów i nieporozumień występujących między Wschodem i Zachodem Europy. W monografii czytelnik znajdzie odpowiedzi na takie pytania, jak: Z jakich przyczyn religia stanowi rdzeń wielu tożsamości narodowych? Czy religia odgrywa porównywalną rolę w wypadku narodów monokonfesyjnych i multikonfesyjnych? Czy religia może stać się fundamentem i tworzywem nowej tożsamości narodowej? Dlaczego tożsamość narodowa może być z powodzeniem budowana na zeświecczonej tradycji religijnej? Jaką rolę odgrywa religia w konfliktach etnicznych? Jakie relacje występują między toposem sakralnym a toposem etnicznym?