Łódzkie murale Niedoceniona grafika użytkowa PRL-u

Książka Bartosza Stępnia pt. Łódzkie murale. Niedoceniona grafika użytkowa PRL-u poświęcona jest reklamom malowanym na ścianach łódzkich kamienic. Celem murali był mocny wydźwięk i zainteresowanie odbiorcy daną problematyką (spadkobiercą murali artystycznych jest współczesne graffiti). Twórcy pokrywali ściany barwnymi wzorami także z okazji festiwali czy międzynarodowych spotkań, dążąc do zwiększenia liczby odbiorców przekazu i uczynienia z miasta (lub innej przestrzeni) – w miarę możliwości – wielkiej galerii. Krok po kroku czytelnik pozna sposób projektowania i malowania muralu oraz jego twórców. Dowie się, czy murale były wykorzystywane do celów propagandowych, kto w tamtych czasach najchętniej się reklamował, a także dlaczego dziś nie są one już tak popularne. 21 maja 2010 roku autor książki został uhonorowany w plebiscycie „Punk dla Łodzi” za wydobycie z zapomnienia oryginalnych łódzkich murali. Dzięki jego pracy w publikacji umieszczono kilkadziesiąt unikatowych fotografii, które w znacznej części przedstawiają murale widoczne już jedynie na zdjęciach.

Niniejsze opracowanie jest ukoronowaniem mojej ponad dziesięcioletniej pracy związanej z badaniem historii wielkoformatowych malowideł reklamowych z czasów PRL-u na ścianach budynków, w skrócie zwanych muralami. Ponieważ od dzieciństwa fascynowały mnie ogromne reklamy na ulicach Łodzi, w 1999 roku rozpocząłem ich dokumentowanie. Szybko okazało się, iż na ścianach łódzkich kamienic i bloków znajduje się kilkadziesiąt dobrze zachowanych murali, a przy odrobinie szczęścia dostrzec można ślady kilkudziesięciu kolejnych. Wkrótce uzbierało się tyle zdjęć, że szkoda było je trzymać tylko w szufladzie, dlatego 1 lutego 2005 roku ruszyła strona internetowa www.murale.mnc.pl, na której na bieżąco umieszczałem efekty swojej pracy. Dzięki medialnemu zainteresowaniu tematyką reklam z czasów Polski Ludowej udało mi się nawiązać kontakt z ich twórcami. Oglądając murale, które przetrwały do dzisiejszych czasów, często nie zdajemy sobie sprawy, iż były to bardzo modne projekty graficzne, projektowane i wykonywane przez zawodowych artystów plastyków. Kompozycja, dobór kolorów i typografia były na najwyższym poziomie, a projekty z tamtych czasów z powodzeniem mogą stanowić wzór do naśladowania dla dzisiejszych grafików.
Bartosz Stępień