Nieproliferacja broni jądrowej w XXI wieku

Zagrożenie związane z proliferacją broni jądrowej przybiera na sile w miarę ewolucji porządku międzynarodowego od opartego na zasadach liberalnego ładu w stronę takiego, w którym siła państw staje się nadrzędna względem istniejących mechanizmów regulacji stosunków międzynarodowych. Dowodzą tego nie tylko działania Korei Północnej i Iranu, lecz przede wszystkim jakościowa i ilościowa rozbudowa potencjałów nuklearnych przez największe mocarstwa – USA, Rosję i Chiny. Książka diagnozuje więc stan reżimu nieproliferacji broni jądrowej, funkcjonującego na bazie NPT w epoce wzmożonych napięć w stosunkach międzynarodowych. Zaprezentowano konstrukcję tego reżimu oraz wyzwania związane z przestrzeganiem jego zasad, opierając się na studiach przypadków, aby na tej podstawie dokonać diagnozy głównych współczesnych wyzwań dla nieproliferacji broni jądrowej – postępującej erozji procesu rozbrojenia nuklearnego oraz ograniczeń wynikających ze strategicznych kalkulacji mocarstw. Problem podjęto zarówno w perspektywie praktycznego znaczenia procedur traktatowych, jak i najbardziej doniosłych przypadków naruszania, obchodzenia i instrumentalizacji założeń NPT przez państwa-strony.

Monografia w kompetentny sposób omawia prawne i polityczne aspekty (nie)przestrzegania Traktatu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej z 1968 roku. Autor trafnie diagnozuje najpoważniejsze bolączki reżimu nieproliferacji w erze power politics i pogłębiającej się globalnej próżni władzy. Wykorzystując studium przypadku, przeprowadził pogłębioną analizę przyczyn załamywania się tego reżimu oraz sposobów jego wypaczania przez państwa z ambicjami jądrowymi, przy ambiwalentnej postawie światowych mocarstw. W badaniach wykorzystany został imponujący materiał źródłowy i bogata literatura przedmiotu. (...) Solidna podstawa teoretyczna w ramach nurtu neorealistycznego i przeprowadzona w jego perspektywie analiza wyników najnowszych badań światowych pozwoliły Autorowi na wychwycenie niuansów, dających nowe spojrzenie na zagadnienie nieproliferacji broni jądrowej w XXI wieku.

dr hab. Łukasz Jureńczyk,
prof. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Ważnym osiągnięciem dr. Piotra Śledzia jest próba potraktowania kondycji reżimu NPT jako wskaźnika wiarygodności całego ładu międzynarodowego. Po lekturze książki można stwierdzić, że kryzys reżimu NPT jest symptomem kryzysu całego ładu globalnego, opartego na zasadach liberalnych. Państwa nie-zachodnie wykazują rosnącą asertywność względem norm, idei i instytucji powstałych w czasach dominacji Zachodu, pozwalając na ich stopniową delegitymizację. Zapewne doprowadzi to do stopniowego zmniejszenia politycznych wpływów Zachodu i ustanowienia nowych norm porządku globalnego w dalszej przyszłości. (...) Publikacja jest aktualna, pełna licznych odwołań i będzie stanowić doskonałą lekturę dla dyplomatów, dziennikarzy, wojskowych, polityków, elit opinii, studentów oraz wszystkich zainteresowanych problematyką bezpieczeństwa.

dr hab. Tomasz Pawłuszko,
Uniwersytet Opolski / Łukasiewicz – ITECH