Baptistes, sive Calumnia Wiersz smutny, śmierć męczeńską świętego Jana Chrzciciela wyrażający

Seria „ Staropolski dramat i dialog religijny” uwzględnia zarówno dzieła sceniczne, w których da się wskazać porządek przedstawieniowo-fabularny, jak również religijne teksty dialogowe o charakterze dyskursywnym. Tworzy w ten sposób możliwość publikowania ważnych dla historii literatury czy historii religii dzieł renesansowych i barokowych (czasem sięgających też w głąb XVIII stulecia) o szeroko pojętej cesze teatralności. Wydawane w serii dzieła pisane są w języku polskim i po łacinie, wierszem i prozą, wyrastają ze środowisk katolickich i protestanckich, a ich krytyczne opracowanie uwzględnia europejski kontekst, z jakim nierzadko są powiązane. Seria zakłada dla większości utworów edycje dwujęzyczne, co nie tylko uprzystępnia lekturę, dotąd mało znanych, a ważnych dzieł literatury dawnej, ale pokazuje również, jak ta literatura wchłaniała i przetwarzała najbardziej atrakcyjne watki, pobudzając zróżnicowane konfesyjne środowiska ówczesnych humanistów i ludzi pióra do dyskusji oraz polemik o szerokim zasięgu europejskim. Wszystkie zaproponowane do edytorskiego opracowania i druku utwory po raz pierwszy zyskują krytyczną oprawę i są przygotowane zgodnie z obowiązującymi standardami naukowymi, co powinno przyczynić się do poszerzenia warsztatu badawczego filologii oraz otworzyć perspektywy prowadzenia nad wydanymi dziełami dalszych badań o charakterze historycznoliterackim.

W 1773 roku słuchacze kursu poetyki Akademii Zamojskiej wystawili pod kierunkiem swego wykładowcy, Walentego Macieja Teppera, sztukę pod tytułem Wiersz smutny, śmierć męczeńską świętego Jana Chrzciciela wyrażający, która w następnym roku wyszła spod prasy w zamojskiej drukarni. Utwór ten odnotowany został przez bibliografów i historyków literatury polskiej, lecz nie dostrzeżono przy tym, że stanowi on poetycki przekład tragedii wybitnego poety nowołacińskiego George’a Buchmana Baptistes, sive Calumnia, wydrukowanej po raz pierwszy W Londynie w 1577 roku. O ile tragedia humanisty szkockiego pozwala aktualizować narrację ewangeliczną o ścięciu Jana Chrzciciela w kontekście problemu prześladowań koryfeusz wyznań dysydenckich, o tyle przekład Teppera nabiera nowych znaczeń, jeśli się go skonfrontuje z czasem jego powstania – po stłumieniu konfederacji barskiej (wymierzonej przeciw królowi zależnemu od carycy Katarzyny) i po uwięzieniu, a przed uwolnieniem uważanego za jej proroka ks. Marka Jandołowicza. Oddajemy Czytelnikowi do rąk edycję tragedii Baptistes w łacińskim oryginale oraz polskim przekładzie Teppera, zestawiając równolegle oba teksty i opatrując je niezbędnymi objaśnieniami i komentarzami.