Józef Chełmoński

Nie sposób myśleć o polskiej sztuce przełomu XIX i XX wieku bez obrazów Józefa Chełmońskiego, bez Czwórki, Targu w Bałcie, Orki, Kuropatw czy Bocianów. Nowatorski i niezależny w swych artystycznych dokonaniach, był Chełmoński realistą, wnikliwie studiującym naturę. Jednocześnie ów realizm przełamywany był przez temperament malarski i indywidualizm artysty oraz nasycany poetycznością widzenia, bliską wręcz romantycznej wizji świata. Umiłowanie swojskości i przyrody, zdolność żywiołowego zachwytu zjawiskami i wydarzeniami pospolitymi oraz niespotykana wprost pamięć wzrokowa łączą Chełmońskiego z Mickiewiczem, którego Pan Tadeusz, jak mówił malarz, "był słońcem jego młodości". Podobnie też jak poeta stworzył Chełmoński taką wizję rodzimego krajobrazu, którą do dziś utożsamiamy z pojęciem "polskości". Zagorzały wróg miasta, nie miał sobie równych jako malarz koni, swojskiego pejzażu i folkloru wsi polskiej oraz natury. Szczególnie rozmiłowany w Ukrainie, w stepie szumiącym bodiakami i burzanem, stamtąd malarz "przywiózł" sztandarowe dzieła malarstwa realistycznego. Poprzez świat obrazów Chełmońskiego wiedzie nas tekst wytrawnego znawcy jego twórczości, znakomicie ukazujący niezwykły charakter i losy artysty, rzucający światło nie tylko na dzieła najsłynniejsze, na główne wątki jego malarstwa, ale i na obszary mniej znane. Niniejsza publikacja jest najpełniejszą prezentacją twórczości Chełmońskiego, jaka dotychczas ukazała się na polskim rynku księgarskim. Czytelnik znajdzie tu ponad 120 barwnych reprodukcji dzieł, w dużej części po raz pierwszy udostępnionych, pochodzących ze zbiorów muzealnych i prywatnych zarówno w kraju, jak i za granicą, a także tych, które przez lata uznawano za zaginione. Sprawia to, że sięgając do albumu możemy nie tylko przypominać sobie twórczość tego "mistrza nad mistrzami", ale i ją odkrywać.

---