Lato 1941. Na sowiecko-niemieckiej granicy “pokoju” gromadzą się milionowe armie szykujące się do zadania morderczego ciosu niedawnemu sojusznikowi. Młodzi oficerowie są gotowi, by spełnić swój obowiązek i poprowadzić żołnierzy do zwycięstwa.
Druga odsłona losów młodych oficerów, którzy przeszli swój chrzest bojowy we wrześniu 1939 roku. Młodzi Niemcy zdobywają medale w kampanii francuskiej, Edwin Giermanowicz walczy z wrogami Związku Sowieckiego. Kapitan Nieczuja-Ostrowski przedostaje się do okupowanego Krakowa i aktywnie włącza się w nurt konspiracji. Wszyscy czują, że zbliżające się kolejne starcie rozstrzygnie losy ojczyzn i wpłynie także na ich życie osobiste. Bohaterowie książki ponownie zmierzą się z szeregiem wyborów, które niesie najokrutniejsza z wojen.
Solidnie udokumentowane książki Tomasza Stężały w niezwykły sposób pokazują codzienne życie ludzi uwikłanych w wojnę.
Kapitanowie 1941 to druga część cyklu pt. Trzy Armie, opisującej splatające się losy polskich, niemieckich i rosyjskich młodych oficerów wciągniętych w wojenny koszmar.
Tomasz Stężała – mieszkaniec, miłośnik i znawca historii Elbląga, autor powieści wojennych Elbing 1945 Odnalezione wspomnienia oraz Elbing 1945 Pierwyj Gorod, które zdobyły rzesze czytelników w 2010 i 2011 roku oraz wchodzącej w skład cyklu Trzy Armie powieści Porucznicy.

" Dowódca pierwszej kompanii piechoty pierwszego batalionu 3 pułku piechoty, porucznik Herbert Engbrecht z zainteresowaniem przyglądał się mijanemu przez ich pociąg dworcowi kolejowemu w Insterburgu, gdyż doleciał go zapach jedzenia z restauracji. Od rana nie miał już nic w ustach i domyślał się, że zapewne taki stan potrwa jeszcze parę godzin, zanim wymaszerują z miasteczka i dojdą do prowizorycznego obozowiska. Potem czekać będzie ich skryty przemarsz w okolicę Tylży, gdzie zapadną w lesie w oczekiwaniu na dalsze rozkazy. Dochodziła godzina trzynasta 18 czerwca 1941 roku, dzień imienin jego narzeczonej, Hildy. Jaka szkoda, że nie mogli razem uczcić jej święta.
Skład wyraźnie zwalniał, po czym zatrzymał się i ruszył do tyłu, tym razem na inny tor, wciskając się pomiędzy wojskowe eszelony.
– Sporo tego, co? – porucznik Schaper skinął głową na mijane wagony. Niewielka stacyjka z ledwością mogła pomieścić tyle pociągów, które tutaj kończyły bieg. Chociaż pociągi mogły dojechać do samej Tylży, tuż pod litewską, a obecnie sowiecką granicą, to dowództwo postanowiło utajnić ich dyslokację i przyjazd do odległego o około stu kilometrów Insterburga. Schaper jakby czytał w myślach kapitana.
I tak Ruscy wiedzą, że tyle jednostek podchodzi pod granicę. Pewno co trzeci kolejarz to bolszewicki szpieg. A i z samolotu rozpoznawczego lecącego przy granicy można zrobić zdjęcia tej stacji i zobaczyć, co się dzieje.
- Nie marudź Siegfried. Przypomnij sobie jak było we Francji i Polsce. Ani jedni, ani drudzy nie ważyli się latać nad nami, więc i tu tak będzie. A poza tym, mamy z nimi ponoć takie dobre kontakty…"
Fragment książki
.
Wybrane opinie o poprzednich powieściach Tomasza Stężały
„Jedna z nielicznych, znakomitych powieści, jakie polski autor napisał o dziejach Prus Wschodnich. Polecam!”
Prof. Zbigniew Wawer, historyk, dyrektor Muzeum Wojska Polskiego, publicysta, autor programów telewizyjnych, znawca historii XX wieku
„To, co zrobił Tomasz Stężała, można porównać z odkopaniem ruin Pompejów. Jego dwutomowa epopeja o ostatnich dniach Elbinga, hanzeatyckiego miasta, to rzecz porównywalna z książkami Marka Krajewskiego.”
Rafał Geremek, Focus Historia
„Jeśli ktoś szuka odpowiedzi, jak to było możliwe, że w 1939r. polscy żołnierze przemierzali czasem po 200,300 kilometrów na piechotę, w skrajnych warunkach, a mimo to walczyli - powinien sięgnąć po tę książkę.”
Wojciech Pięciak, Tygodnik Powszechny