Kim jestem ja, kim jesteś ty? Etyka, tożsamość, rozumienie

Metaforyczny tytuł książki Kim jestem ja, kim jesteś ty? stanowi luźne nawiązanie do tekstu Hansa-Georga Gadamera zamieszczonego w jego książce Czy poeci umilkną? Zarysowane w książce problemy hermeneutyczne rozwijane są w horyzontach etyki, tożsamości i rozumienia. Nie jest to tylko sprawa przyjętego założenia, wyróżnionego kontekstu interpretacyjnego czy punktu widzenia. Chodzi o coś dużo ważniejszego. Należałoby mianowicie postawić tezę, że charakter nowoczesnej i późnonowoczesnej hermeneutyki przyjmuje postać swoistego trójkąta hermeneutycznego, na który składają się te trzy wymienione problemy. Książka podzielona została na trzy części. W części pierwszej mowa jest o zasadniczych problemach związanych z kształtem nowoczesnej humanistyki. W części drugiej Autor podejmuję wybrane wątki dotyczące hermeneutyki i antropologii. W tym kontekście umieszczone zostały także refleksje dotyczące zwrotu religijnego w hermeneutyce późnonowoczesnej. Część trzecia wreszcie dotyczy etycznego wymiaru hermeneutyki oraz problemu tożsamości.

W najnowszej książce Januszkiewicz dokonuje niejako syntezy swojej dotychczasowej pracy badawczej. Wyraźnie widać jego interdyscyplinarne podejście do badań nad literaturą, które poprzez konsekwentne odsłanianie niedostateczności metodologicznego rozumienia teorii literatury uwrażliwia go na bogactwo hermeneutyki. Za zrewolucjonizowanym przez Heideggera ujęciem hermeneutyki jako teorii i praktyki interpretacji, Januszkiewicz rozumie hermeneutykę jako sposób bytowania. Rozumienie jest więc nie tyle jednym z możliwych zachowań człowieka ,a le modus existendi człowieka żyjącego w konkretnych historycznych warunkach. Wyraźnie widoczne jest konsekwentne poszukiwanie przez autora nowych modeli interpretacji i co za tym idzie nowego języka, który pozwoliłby naukowym o literaturze odkryć, że podobnie jak w hermeneutyce, tym, co nadaje jej charakterystyczny wymiar nie jest metodologiczna dywagacja, ale wmyślanie się w naturę tego, co domaga się rozumienia. Badania autora nad relacją między literaturą a filozofią dobitnie podkreślają komplementarność tych autonomicznych i opozycyjnych względem siebie dyskursów. Stąd też jego konsekwentne dążenie do rozjaśniania filozoficznych podstaw istotnych kierunków w badaniach nad literaturą i wskazywanie na filozoficzny charakter ważnych problemów teoretycznoliterackich.

---