Oddawany w ręce Czytelników tom jest pokłosiem sesji naukowej „Komunistyczny aparat represji wobec jezuitów Prowincji Polski Południowej", która odbyła się 14 czerwca 2012 r. Jej organizatorami były dwie instytucje: Instytut Politologii Akademii Ignatianum w Krakowie oraz Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie, a wsparcia udzielił Prowincjał Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego o. Wojciech Ziółek SJ.
Na ziemiach polskich do dziś funkcjonują dwie jednostki organizacyjne zakonu jezuitów zwane prowincjami, które w momencie ich utworzenia w 1926 r. otrzymały nazwy nawiązujące do nomenklatury jeszcze z okresu przedrozbiorowego, a zarazem opisujące ich zasadniczy zasięg terytorialny - Prowincja Wielkopolsko-Mazowiecka oraz Prowincja Małopolska. Po II wojnie światowej licząca 19 domów Prowincja Małopolska utraciła ich 8, głównie w Małopolsce Wschodniej - zagarniętej przez Sowiety. W konsekwencji powojennych zmian granic i spowodowanych nimi migracji ludności członkowie prowincji ofiarnie zaangażowali się w tworzenie struktur duszpasterskich na tzw. Ziemiach Odzyskanych, przede wszystkim na Śląsku. W krótkim czasie obok pozostałych 11 placówek otwarto 12 nowych, w tym 5 przejętych od współbraci należących do Prowincji Wschodnioniemieckiej. Ponieważ oficjalna nazwa jednostki nie odpowiadała faktycznemu terytorium, na którym od 1946 r. rozwijano prace apostolskie a obejmującemu ówczesne województwa krakowskie i część kieleckiego (Częstochowa), rzeszowskie, śląskie oraz wrocławskie, pojawiały się sugestie aktualizacji nazewnictwa do panujących warunków. Ostatecznie dopiero w 1975 r. nazwę zmieniono na obowiązującą do dziś - Prowincja Polski Południowej - nie wprowadzając przy tym żadnych modyfikacji strukturalnych. Dlatego też za celowe, zgodne z intencją władz zakonnych oraz podkreślające instytucjonalną ciągłość analizowanego środowiska uznano zastosowanie wyłącznie aktualnego brzmienia zarówno w tytule sesji, jak samej publikacji.