W tomie drugim „Kultur Penalnych” staramy się przedstawić szersze podstawy teoretyczne reform prawa karnego w Polsce na tle tendencji europejskich i światowych. Podstawą koncepcji tego tomu, podobnie jak całej serii, jest teoretyczne i metodologiczne podejście określone terminem „badania integralnokulturowe” […] tom drugi jest bardziej zorientowany na analizy interdyscyplinarne związane ze społeczno-kulturową etiologią i fenomenologią reakcji na przestępczość, a w aspekcie jurydycznym i prakseologicznym wiąże się mocniej z kwestiami procesowymi, dowodowymi. W tomie tym […] zarysowano podstawowe teoretyczne zagadnienia penologiczne, obejmujące kwestie zasad kryminalizacji, racjonalizacji kary i sędziowskiego wymiaru kary oraz krytyczną analizę współczesnych wybranych ideologii karania. Kładziemy nacisk na problemy, które zalicza się do kategorii badań podstawowych. Przedstawione analizy ukazują nowe aspekty pól badawczych ważnych dla polityki kryminalnej. […] W tym ujęciu tytułowe dla całej serii pojęcie kultury penalnej od pojęcia polityki kryminalnej odróżnia kwestia ustalenia relacji środków do celów, które dopiero są realizowane w ramach polityki kryminalnej. Jak ujął lapidarnie kwestię relacji pojęcia kultury penalnej do pojęcia polityki kryminalnej w tekście programowym studiów „Kultur Penalnych”, wprowadzającym do tego tomu, Marian Filar: „Określeniem tych celów zajmie się więc kultura penalna, polityka kryminalna jest zaś tylko […] instrukcją obsługi kultury penalnej”. Takie właśnie jest proponowane w tym tomie nowe podejście do polityki kryminalnej.
Ze Wstępu Mariana Filara i Jarosława Utrata-Mileckiego