Memoriały polityczno-ustrojowe XV - XVI w. Monumentum Jana Ostroroga i Rady Kallimachowe

Nowego opracowania i osadzenia w historycznym kontekście – w stosunku do prac cennych, acz w większości noszących już negatywne piętno czasu – domagałyby się poglądy polityczne i społeczne Jana Ostroroga i Filipa Kallimacha. […] Ogromnym zainteresowaniem, zwłaszcza uczonych z drugiej połowy XIX wieku i pierwszego piętnastolecia po II wojnie światowej, cieszył się traktat pierwszego z nich. […] Oba dzieła odzwierciedlają specyficzne tło polityczne epoki. Był to czas umacniania się władzy królewskiej, ale jednocześnie wzrostu znaczenia sejmików i sejmu, na których szlachta artykułowała swoje żądania. Druga połowa XV wieku to okres dynamicznych przemian w Europie. Na Zachodzie powstawały silne, scentralizowane monarchie narodowe, które umacniały swoją władzę wewnętrzną i zewnętrzną. Polska, choć nie podążała identyczną drogą, również doświadczała procesów centralizacyjnych i modernizacyjnych. Kazimierz Jagiellończyk dążył do wzmocnienia władzy królewskiej, ale musiał liczyć się z rosnącą siłą polityczną szlachty. Zarówno Kallimach, jak i Ostroróg starali się wpłynąć na kształt polityki państwowej, decyzje władcy i elity politycznej.

(fragment Wstępu)