Dużo myślałem o tym, jak potoczyłyby się moje losy, gdyby mój ojciec nie zginął w gułagu. Prawdopodobnie wyjechalibyśmy z Estonii pod koniec wojny z ciągnącymi na Zachód dziesiątkami tysięcy uciekinierów albo setkami tysięcy Polaków opuszczających po wojnie tereny Związku Radzieckiego, by osiedlić się w zachodniej Polsce, na byłych terenach niemieckich.

Jaan Kaplinski