W wyniku II wojny światowej, w 1945 roku świat został podzielony na dwie strefy wpływów, gdzie hegemonami stały się najsilniejsze militarnie w tym czasie państwa - Stany Zjednoczone i Związek Radziecki. Różniły się one między sobą zasadniczo. USA były ostoją demokracji, kapitalizmu i wolnego rynku. ZSRR promował lub narzucał siłą internacjonalizm, gospodarkę centralnie planowaną oraz likwidację własności prywatnej. W wyniku postanowień konferencji jałtańskiej (luty 1945), a następnie poczdamskiej (lipiec-sierpień 1945), w orbicie wpływów obu mocarstw znalazły się państwa europejskie. Pojałtański porządek świata, jego wyraźny podział najwymowniej określił Winston Churchill w 1946 roku podczas słynnego przemówienia w Fulton w stanie Missouri w USA. Wobec nowego układu sił w stosunkach międzynarodowych były premier Wielkiej Brytanii użył sformułowania "żelazna kurtyna", które od tej pory miało symbolizować podział świata na Europę Zachodnią i Europę Wschodnią
