W jakiejkolwiek epoce dziejów świata narodziłby się człowiek zdolny, to zawsze znajdzie dla siebie pole działania, zawsze znajdzie dość pracy; wszędzie bowiem, bez względu na to, gdzie i w jakich warunkach na świat przyjdzie, wszędzie spotka sprzeczności, które pogo-dzić należy, wszędzie istnieć będą trudności, które przezwyciężyć zdoła jeno największym napięciem wszelkiej siły swej, o ile siła ta w ogóle po temu wystarczy. Wszędy dusza ludzka znajduje się między dwiema półkulami, półkulą światła i półkulą ciemności –– stoi na po-graniczu dwóch wrogich sobie mocarstw: konieczności i wolnej woli.

(fragment książki)