Nauczanie i wychowanie przestało być sprawą rodziców i rodziny w okresie wyłaniania się społeczeństwa przemysłowego. Wcześniej możliwość kształcenia dzieci byłą dostępna arystokracji i bogatemu mieszczaństwu, zatrudniających prywatnych nauczycieli i pedagogów. Istniała również szansa zdobycia wykształcenia w szkołach prowadzonych przez zakony i kościoły. Korzystali z niej zdolni lecz niezamożni uczniowie, często wybierający później stan kapłański.