W 1905 roku względy zdrowotne zmusiły Tadeusza Smoleńskiego (ur. 1884), krakowskiego studenta II roku historii, do wyjazdu na dłuższą kurację do Egiptu. Dzięki pomocy swoich uniwersyteckich opiekunów naukowych znalazł się wówczas w kręgu wybitnego francuskiego egiptologa Gastona Maspero, pod którego kierunkiem szybko opanował tajniki egipskich hieroglifów. Z jego rekomendacji w latach 1907-1908 Smoleński podjął się kierowania badaniami wykopaliskowymi na stanowiskach z okresu Starego Państwa i epoki ptolemejskiej (Szaruna i Gamhud). Zabytki uzyskane w trakcie tych kampanii wzbogaciły następnie zbiory krakowskiej Akademii Umiejętności (obecnie Muzeum Archeologiczne w Krakowie) oraz kolekcje muzeów w Kairze, Wiedniu i Budapeszcie.

W prezentowanym tomie, ukazującym się w setną rocznicę śmierci pioniera polskiej egiptologii (zm. 1909), zamieszczono wszystkie prace badawcze Smoleńskiego związane z dziejami starożytnego Egiptu oraz - w wyborze - bogaty dorobek publicystyczny, a także jego własne próby literackie.