Uwarunkowania i zróżnicowanie rozwoju gospodarczego krajów Afryki Subsaharyjskiej

W XXI wieku w przestrzeni kosmicznej został umieszczony samochód Tesla. Jednocześnie w Afryce Subsaharyjskiej wiele osób wciąż nie ma dostępu do czystej wody, urządzeń sanitarnych i elektryczności. Mieszkańcy tego regionu, borykający się na co dzień z zaspokajaniem najbardziej podstawowych potrzeb, mogli spojrzeć na ekrany swoich smartphone'ów i zobaczyć obraz Ziemi uchwycony przez kamerę internetową, umieszczoną w orbitującym pojeździe. Obraz ten stanowi ilustrację złożonego charakteru i wielowymiarowych problemów współczesnego świata. W warunkach globalnej polaryzacji dochodów kraje Afryki Subsaharyjskiej wciąż pozostają obszarem o najniższym poziomie życia. Poszukiwanie przyczyn tego stanu rzeczy jest dzisiaj ważnym wyzwaniem badawczym uzasadnionym na gruncie ekonomii jako nauki społecznej.

Mając to na uwadze, w niniejszej książce dokonano analizy zróżnicowania procesów wzrostu i rozwoju, określono uwarunkowania, a także dokonano pomiaru całkowitej produktywności gospodarek tych krajów w latach 1995-2015. Rozważano, na ile możliwe jest wykorzystanie wewnętrznego potencjału innowacji zorientowanych na rozwiązywanie problemów lokalnych, a na ile źródłem technologii jest pomoc rozwojowa i bezpośrednie inwestycje zagraniczne. W badaniach wzrostu, produktywności i rozwoju w krajach Afryki Subsaharyjskiej uwzględniono wpływ takich zjawisk, jak: globalizacja, wzrost znaczenia gospodarek wschodzących (w szczególności Chin), intensyfikacja procesów migracyjnych, postępująca integracja rynków finansowych, dominacja korporacji transnarodowych na rynkach globalnych, regionalizacja handlu międzynarodowego, ciągły postęp technologiczny w krajach o wysokich dochodach i powiększanie się luki technologicznej. Analizy ilościowe obejmujące 40 krajów subsaharyjskich oparto na międzynarodowych bazach danych, zwłaszcza Banku Światowego i Penn World Tables. Zaś w ich wyjaśnianiu wykorzystano wyniki badań terenowych i doświadczenia z Burkina Faso, Senegalu, Wybrzeża Kości Słoniowej, Republiki Konga, Ghany, Mozambiku, Madagaskaru, RPA, Botswany, Zimbabwe oraz Namibii. Pozwoliło to na głębsze zrozumienie procesów zachodzących w tych krajach, jak i w całym regionie. Badania te, szeroko nawiązujące do światowej literatury przedmiotu, wypełniają lukę badawczą w polskim piśmiennictwie ekonomicznym z zakresu ekonomii rozwoju, a w szczególności studiów nad wzrostem i rozwojem krajów o niskim i średnim poziomie rozwoju.