"Szary" to legenda podziemnego państwa polskiego. Partyzant, który organizował brawurowe akcje bojowe na oddziały niemieckie, więzienia i banki, wymierzał chłosty volksdeutschom i gorliwym żandarmom, chronił i wspierał materialnie ludność cywilną… Zdradzony, został aresztowany i skazany na wielokrotną karę śmierci. Ta historia była opowiadana, śpiewana, przekazywana z ust do ust, mimo oficjalnego zakazu. Jej siła wynika z faktu, że "Szary" jest zwycięzcą w wymiarze moralnym i historycznym.