Książka Macieja Przybylskiego „Zamek i skała” to sprawne połączenie powieści historycznej i przygodowej. Akcja rozgrywa się przed wybuchem i w czasie powstania styczniowego, autor przedstawia historię nastoletniego Andrzeja rzuconego przez los w wir powstańczej zawieruchy. Wraz z nim czytelnik poznaje zwyczaje oraz codzienne obowiązki mieszkańców XIX-wiecznego dworu ziemiańskiego. Bohater doświadcza utraty domu, jest ścigany przez Kozaków i tajemniczego szpiega, tuła się wraz z kilkuletnią siostrą – oboje nie mają dachu nad głową. Akcja toczy się wartko, postaci są barwne, a wydarzenia historyczne i społeczne ukazane są umiejętnie.
Powieść nie tylko dobrze wpisuje się w narodowe obchody 150. rocznicy powstania styczniowego, ale także przypomina i na nowo ukazuje znaczenie słów: honor i Ojczyzna. Patriotyzm w wersji przedstawionej przez Macieja Przybylskiego jest nie tylko strawny, ale przede wszystkim interesujący. Obudowany dobrymi, synestezyjnymi opisami, staje się wręcz pociągający. Tym zaś, co najcenniejsze, jest dedykowanie publikacji czytelnikowi w wieku gimnazjalnym. Wartościowych książek o tematyce historycznej dla młodych ludzi jest niewiele na rynku, a niniejsza może nie tylko wypełnić istniejące luki, ale również – poprzez zainteresowanie ciekawie przedstawioną historią Polski – wpłynąć pozytywnie na umocnienie patriotyzmu w młodym pokoleniu.