Od ponad sześćdziesięciu lat o wydarzeniach bydgoskich opowiadały dwie różne narracje. Większość historyków polskich było zdania, że 3 i 4 września 1939 r. Niemcy strzelali do wycofujących się polskich żołnierzy, którzy w odpowiedzi stłumili próbę dywersji. Większość autorów niemieckich przedstawia te wydarzenia całkowicie odmiennie: pisali o masakrze ludności niemieckiej, zaprzeczając jakiejkolwiek prowokacji z jej strony. Książka jest rezultatem wieloletnich prac kilkunastu historyków, którzy starali się odnaleźć i skonfrontować ze sobą wszystkie zachowane na ten temat dokumenty. Zamieszczone w tomie szkice rekonstruują przebieg wydarzeń bydgoskich, listę ich ofiar, ale także szerszy kontekst historyczny: sytuację mniejszości niemieckiej przed wybuchem wojny i jej stosunki z Polakami, niemiecką dywersję na Pomorzu we wrześniu 1939 r., działania wojenne w rejonie Bydgoszczy.