Społeczna świadomość językowa jest elementem szerszej kategorii świadomości społecznej, która stanowi o tym, jak postrzegamy siebie jako społeczeństwo, co nas łączy i jak się odróżniamy od innych. Na tę świadomość składają się obrazy, oceny, opinie, które podzielane są przez innych członków grupy, a przynajmniej panuje takie przekonanie, że są podzielane. Pojęcie wiadomości społecznej łączy się często z pojęciem tożsamości albo nawet stosuje się odnośne terminy wymiennie.

Ze względu na to, że polska świadomość językowa została w dużym stopniu ukształtowana pod wpływem wydarzeń XIX wieku, możemy określić ją lub jej elementy mianem dziedzictwa pozaborowego wpisanego w tożsamość narodową Polaków.

Głównym założeniem pracy jest teza, że społeczna świadomość językowa opiera się w dużym stopniu na stereotypowym postrzeganiu: 1) zjawisk językowych; 2) grup społecznych posługujących się określonym językiem lub jego odmianami. Świadomość taka jest potoczna, nie należy jej brać za pewnik naukowy, ale też nie należy odrzucać jako bezwartościowej. Świadomość potoczna jest cenna. Zadaniem nauki jest ją zbadać, objaśnić, a nawet i wykorzystać.