Korpus Kadetów nr 1 (1918-1939) Okres łobzowski (1918-1921)

Zadania korpusów kadeckich, łączących w sobie elementy nauki i wychowania wojskowo-patriotycznego, stały się znów aktualne w obliczu niekorzystnych przemian zachodzących w ostatnich kilkunastu latach w sąsiedztwie Rzeczypospolitej, co zrodziło renesans zainteresowania młodzieży (nie tylko męskiej) służbą w Wojsku Polskim. Choćby więc z takiego powodu słuszne jest przygotowanie opracowania naukowego, które pozwoli się zapoznać z genezą i realiami działania jednego z takich zakładów i wypływającymi z nich doświadczeniami.

Za najważniejszy walor monografii uważam szerokie przytoczenie w narracji ówczesnych poglądów na temat treści i metod przyjętych w procesach nauczania i wychowania kadetów – w niemałej części przyszłych oficerów służby stałej WP, a więc nosicieli uwspółcześnionego etosu rycerskiego i rzeczywistego demokratyzmu. Na drugim miejscu sytuuję przywrócenie pamięci wybranych postaci kadetów, ich nauczycieli oraz członków kierownictwa korpusu łobzowskiego. Nie można też nie wspomnieć o cennych informacjach na temat toku nauki i jej efektów, a także stanu dyscypliny.

Dr hab. Marek P. Deszczyński (Akademia Sztuki Wojennej)

Książkę Jana Rysia należy klasyfikować na pograniczu nauk historycznych i nauk o wychowaniu. Precyzyjne, szczegółowe jej umiejscowienie jest trudne, bowiem autor swobodnie porusza się zarówno w obszarze rozważań historycznych, historii wychowania jako subdyscypliny pedagogiki oraz historii wojskowej. Praca ma więc charakter interdyscyplinarny. Autor książki jest szczególnie kompetentnym historykiem wychowania w relacji do opracowanego przedmiotu badań – edukacyjnej placówki wojskowej. Wynika to z jego przygotowania jako historyka, zarazem reprezentanta nauk o wychowaniu, a przede wszystkim z jego dorobku naukowego.

Jednocześnie trzeba autorowi oddać, że książka jest pierwszym profesjonalnym opracowaniem z dziejów szkół kadeckich, opartym na rzetelnych badaniach archiwalnych. Jest to ponadto opracowanie pozbawione ideologicznego „krzywego zwierciadła”, jak w przypadku książki z 1982 roku byłego kadeta W. Lisowskiego. Także w innych opracowaniach autorów byłych kadetów można znaleźć albo akcenty emocjonalne osłabiające rzetelność narracji, albo próby wartościowania politycznego. Jan Ryś wykorzystał niemal wszystkie dostępne publikacje poświęcone kwestii kadeckiej, ponadto jest autorem kilku przyczynków do dziejów tych szkół.

Dr hab. Roman Tomaszewski, prof. AP (Akademia Pomorska w Słupsku)