Poszczególne grupy etniczne w Polsce znajdują się w odmiennej sytuacji edukacyjnej. Jedne z nich, np. Litwini, mają długą tradycję organizowania własnych szkół na zamieszkiwanych przez siebie terenach, inne - jak Ukraińcy - poprzez naukę w szkołach etnicznych próbują jednoczyć swych rozproszonych po kraju rodaków. Kaszubi dopiero od kilku lat wprowadzają na szerszą skalę swój język do szkół, a grupa prowadząca najbardziej tradycyjny styl życia spośród wszystkich mniejszości - Romowie - skupia się nie tyle na tworzeniu własnego szkolnictwa, ile w ogóle na pogodzeniu instytucji szkoły z własną kulturą. To zróżnicowanie powoduje, że każda z grup nieco inaczej prowadzi swoją edukacyjną działalność, a szkoła pełni w ich środowiskach różne role.
Książka pokazuje, że tradycyjna kultura etniczna dostarcza wartości niezbędnych do przetrwania grupy jako unikalnej jednostki społecznej, a współczesność dostarcza środków, by tę kulturę zachować. Dzięki temu swoistemu połączeniu możliwości dostarczanych przez współczesny świat i tradycji kulturowej grup mniejszościowych etniczność nie staje się sprawą marginalną czy wręcz balastem, ale nabiera realnego znaczenia w codziennym życiu jednostek i społeczeństw.