Jan Potocki (1761-1815) był jedną z najbarwniejszych i najbardziej ekscentrycznych postaci XVIII w. Podróżnik i uczony, który upatrywał swą przyszłą sławę w pracach naukowych i traktował twórczość literacką jedynie jako rozrywkę, zdobył światową sławę dzięki swej jedynej powieści.
Rękopis znaleziony w Saragossie powstał na marginesie podróżniczej i naukowej pasji Potockiego, jest jednak ściśle z nimi związany. Akcja powieści rozgrywa się w ciągu 66 dni w 1739 roku w Hiszpanii. Alfons van Worden, młody kapitan gwardii walońskiej, podróżujący przez dolinę Los Hermanos, spędza noc w zajeździe Venta Quemada. Spotkanie z poznanymi tam Eminą i Zibeldą – wyznającymi islam kuzynkami z mauretańskiego rodu Gomelezów – kończy się pod szubienicą, co staje się początkiem jego niezwykłych i przerażających przygód. W nawarstwiających się opowieściach spotkanych w podróży osób, rozpoczynanych z nastaniem nowego dnia, a kończonych o zachodzie słońca, pojawiają się bohaterowie z różnych krajów, czasów i warstw społecznych oraz wykłady z niemal wszystkich dziedzin wiedzy: filozofii, historii, religii, matematyki, nauk przyrodniczych, a nawet nauk tajemnych. Powieść Potockiego jest fascynującą lekturą, która dostarcza Czytelnikowi wielu emocji w poszukiwaniu dalszego ciągu zagmatwanych losów bohaterów i rozwiązań niesamowitych zagadek.