Orientacje konsumpcyjne młodzieży akademickiej Tom 5 Perspektywa baumanowska

Mateusz Marciniak autor „Orientacje konsumpcyjne młodzieży akademickiej” podejmuje się trudnego zadania, dyskusji z założeniami Zygmunta Baumana, jednego z najchętniej czytanych i cenionych polskich socjologów ostatnich lat. Analiza baumanowskich postulatów, prognoz i apeli dotyczących zwłaszcza konsumpcyjnego podejścia do elementów życia społecznego, przebiega w sposób rzeczowy, solidny i przejrzysty. Treść opracowania charakteryzuje się wysoką erudycją autora oraz trafny dobór i krytyczne wykorzystanie dostępnego piśmiennictwa, oraz badań własnych.

Książka podejmuje dosyć ważne w aktualnej refleksji socjologicznej zjawiska. Wg. Baumana modelowy uczestnik społeczeństwa, konsument, wszystkie elementy rzeczywistości traktuje na wzór relacji z towarami konsumpcyjnymi. Zjawisko to dotyczy: czasu, przestrzeni, przedmiotów, innych ludzi, siebie, wartości i społeczeństwa. Wszystko podlega konsumpcji. Autor, na podstawie wyników badań przeprowadzonych wśród grupy studentów UAM stara się odpowiedzieć, czy takie podejście w istocie jest słuszne. Czy i jak dalece ukształtowanie orientacji konsumpcyjnej potwierdza tę koncepcję? Czy podejście Baumana nie jest już nieco zdezaktualizowane, czy było słuszne dotychczas, czy nazywanie społeczeństwa – konsumpcyjnym, nie było przekoloryzowaniem? Tytułowa orientacja konsumpcyjna dotyczy tego, na ile „konsumowanie” staje się podstawowym schematem poznawczym, na podstawie współczesnej młodzieży akademickiej. Wrażenie robi zwłaszcza empiryczne podejście do analizowanych teorii i wzorcowo ujęta metodologia cyklu badań nad wybraną grupą.

Można się zastanawiać, czy określanie konsumpcji duchem epoki – motorem współczesnych społeczeństw, jest uzasadnieniem słusznym. Z pewnością warto się nad zagadnieniem pochylić i spróbować poddać go weryfikacji, odczarować pewne zastane założenia. Jak słusznie zauważa prof. Czerepaniak-Walczak są to analizy uwalniające pojęcie konsumpcji i tego syndromu od statusu wytrychów albo ozdobników.