Serbowie jako mniejszość w warunkach transformacji politycznej w państwach byłej Jugosławii 1995-2016

Kwestie związane z mniejszościami narodowymi i etnicznymi zamieszkującymi obszar Bałkanów były i są kluczowe w kształtowaniu polityki wewnętrznej oraz zewnętrznej tego regionu. Różnice zdań w sprawach fundamentalnych, jakimi była np. organizacja państwa po I wojnie światowej, w Królestwie SHS (a później w Królestwie Jugosławii) przekładały się już wtedy na podziały narodowe (czego przykładem byli opowiadający się za modelem, który moglibyśmy określić mianem federacyjnego, Chorwaci i Słoweńcy oraz optujący za centralizacją Serbowie). Również po II wojnie światowej komuniści świadomi byli wagi kwestii narodowych i etnicznych. Aż do lat 60. XX w. różnice narodowe starano się wyciszyć w imię budowy jugosłowiańskiego braterstwa i jedności, gdy jednak w pełni się ujawniły, władze w miarę możliwości wykorzystywały je we własnych celach (jak np. podczas tzw. wiosny chorwackiej na początku lat 70. XX w.). Dekadę po śmierci Josipa Broza Tito – komunistycznego przywódcy, który stał na czele państwa jugosłowiańskiego od zakończenia II wojny światowej – doszło do rozpadu kraju. Do sytuacji tej doprowadziły m.in. spory wewnętrzne między przedstawicielami konstytucyjnych (tytularnych) narodów jugosłowiańskich, w których uczestniczyła też najliczniejsza mniejszości narodowa, jaką byli Albańczycy. Rozpoczęły się one w Socjalistycznej Federacyjnej Republice Jugosławii jeszcze pod koniec lat 60. XX w., nasiliły zaś w latach 80. XX w., doprowadzając do rozpadu kraju na początku dziewiątej dekady.
Oprócz wspomnianych narodów tytularnych obszar państwa jugosłowiańskiego
zamieszkiwali również przedstawiciele innych mniejszości narodowych
i etnicznych, których obecność w obliczu dramatycznego rozpadu
Jugosławii została nieco w cieniu wobec wojennych wydarzeń, które trwały
od 1991 do 1995 r.